Làm chiên, ta thắng; làm sói, ta thua

Bao lâu là chiên, bấy lâu ta thắng. Cho dù vô số sói dữ vây quanh, ta vẫn thắng. Nhưng nếu là sói, ta sẽ thua : vì không còn được Đấng Chăn Chiên trợ giúp. Thật vậy, Chúa không chăn sói, chỉ chăn chiên. Người sẽ bỏ rơi và xa lánh bạn, vì bạn không để cho Người bày tỏ quyền năng.

Người muốn nói thế này: Khi sai anh em đi giữa sói rừng, Thầy truyền cho anh em hãy nên như chiên, và như bồ câu. Thầy đã có thể làm ngược lại, không sai anh em đi để gặp phải điều dữ, cũng không nộp anh em như nộp chiên cho sói, nhưng có thể làm cho anh em nên hùng mạnh hơn sư tử. Tuy nhiên, sự việc diễn ra như thế là phải, nhờ đó, anh em được vẻ vang hơn và quyền năng của Thầy cũng được tỏ rõ. Chúa cũng nói như vậy với thánh Phao-lô : Ơn của Thầy đủ cho con, vì sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối. Chính Thầy đã xếp đặt cho anh em như thế. Thật vậy, khi nói Thầy sai anh em đi như chiên con, Người ngụ ý rằng : Anh em đừng nhụt chí, vì Thầy biết, Thầy nắm chắc là anh em sẽ trở thành vô địch, không ai thắng nổi.

Rồi để chính họ tự mình làm được điều gì đó, và khỏi bị coi là chuyện chi cũng nhờ ân sủng thực hiện, khỏi bị cho là được thưởng vô lý, Chúa mới bảo họ : Vậy anh em phải khôn như rắn và đơn sơ như bồ câu. Nhưng họ sẽ nói : Giữa bằng ấy hiểm nguy, khôn ngoan làm gì được cho chúng ta ? Giữa bấy nhiêu sóng gió dập dồn, làm sao mà khôn ngoan cho được ? Mà dẫu cho có khôn ngoan mấy đi nữa, thì giữa sói, giữa bầy sói quá đông như vậy, chiên làm được cái gì ? Bồ câu có đơn sơ mấy đi nữa, thì sự đơn sơ ấy cũng giúp gì được cho bồ câu khi bị lũ chim ưng quá đông như vậy săn bắt ? Khôn ngoan hay đơn sơ hẳn là chẳng giúp ích gì cho loài vật không lý trí, nhưng sẽ giúp ích rất nhiều cho anh em.

Nhưng hãy xem Chúa đòi chúng ta phải có thứ khôn ngoan nào ?

Người nói : Khôn như rắn. Rắn bỏ hết, cả khi có bị chặt khúc, nó cũng chẳng chống cự bao nhiêu, miễn là còn giữ được cái đầu. Chúa nói : Con cũng vậy, giữ lấy đức tin thôi, còn thì bỏ hết : tiền bạc, thân xác, cả mạng sống nữa. Vì đức tin là đầu mà cũng là gốc. Giữ được đức tin, thì có mất tất cả, sau này con cũng sẽ được lại tất cả và được dư tràn. Vì thế, Chúa không dạy là chỉ phải đơn sơ thôi hay chỉ phải khôn ngoan thôi, nhưng Người gộp cả hai lại, và có đủ cả hai thì mới thật là nhân đức. Người muốn bạn khôn như rắn để bạn tránh được những vết tử thương. Người muốn bạn đơn sơ như bồ câu để đừng trả đũa kẻ hại bạn và đừng trả thù kẻ gài bẫy bạn ; chẳng vậy, thì khôn ngoan cũng hoàn toàn vô ích.

Xin đừng ai nghĩ rằng những huấn lệnh trên đây không thể thi hành được, vì hơn ai hết, Chúa biết rõ bản tính của mọi loài: Chúa biết là để chiến thắng hung ác, không thể dùng hung ác, nhưng phải dùng hiền từ.

(Trích bài giảng của thánh Gio-an Kim Khẩu, giám mục, về Tin Mừng theo thánh Mát-thêu, bài đọc Kinh Sách Thứ Năm tuần 34)