Trong sắc chỉ công bố Năm Thánh 2025 số 20, sau khi khẳng định “cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu là trung tâm đức tin và là nền tảng cho niềm hy vọng của chúng ta”, ĐTC Phanxicô cũng cho chúng ta thấy “chứng từ thuyết phục nhất” cho niềm hy vọng phục sinh được cung cấp bởi các vị tử đạo: “Vững vàng trong niềm tin vào Chúa Kitô phục sinh, họ từ bỏ chính cuộc sống trần thế này, thay vì phản bội Chúa của họ. Các vị tử đạo, trong tư cách những vị tuyên xưng việc sự sống không bao giờ kết thúc, hiện diện và đông đảo ở mọi thời đại, và có lẽ còn hơn thế nữa trong thời đại chúng ta. Chúng ta cần trân trọng chứng từ của họ để xác nhận niềm hy vọng của chúng ta và làm cho nó sinh hoa trái tốt lành”[1].
Chính vì thế, dịp mừng lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam năm nay (2025) chúng ta cùng đào sâu chứng từ hy vọng nơi các Ngài, qua việc khơi nguồn dòng chảy kiên trung, hiệp nhất và yêu thương nơi dòng máu đào các Ngài đã tuôn đổ ra trên quê hương vì Chúa Kitô.
Dòng máu kiên trung
Theo Sổ bộ Các Thánh (Tử đạo) Rôma (Martyrologium Romanum), có 14.154 vị tử đạo[2]. Tuy nhiên, con số thống kê toàn cầu có thể kể đến con số 70 triệu Kitô hữu đã hy sinh mạng sống mình vì đức tin[3]. Tại Việt Nam, qua 300 năm bách hại (1580-1888), có khoảng 400 ngàn tín hữu bị lưu đầy, trong đó khoảng 130 ngàn[4] (có tài liệu nói 200 ngàn) chịu chết vì Đạo. Vì đức tin, các Ngài đã kiên trung dâng hiến máu đào để làm chứng cho niềm hy vọng không gì lay chuyển được. Dòng máu thắm của các Ngài chính là những hạt giống hy vọng cho một mùa lúa bội thu trên đất Việt.
Quả thực, “máu của các chứng nhân tử đạo là hạt giống sinh ra các Kitô hữu”, chính nhờ sự kiên trung ấy mà chân trời hy vọng mở ra cho con dân Đất Việt. Con số bảy triệu người tín hữu tuy còn khiêm tốn, nhưng cũng là “sinh lời gấp trăm” so với con số ít ỏi ban đầu.
Dòng máu hiệp nhất
Trong việc làm chứng cho Chúa tại quê hương Việt Nam, các Thánh Tử Đạo đã cho thấy một mẫu gương hiệp nhất trong việc sống và làm chứng Đức Tin. Trong số khoảng 130 ngàn chứng nhân, 117 Vị được tuyên phong hiển thánh ngày 19/6/1988 và 1 vị được phong chân phước ngày 05/3/2000. Các Ngài chỉ là đại diện chưa đến 1/1000 tổng số chứng nhân kể trên[5].
Phân tích về thống kê 117 vị, ta thấy có một sự cân đối hài hòa giữ các thành phần Dân Chúa:
- Giữa hai nơi cung cấp nhiều thừa sai cho Việt Nam: Dòng Đaminh (Tây Ban Nha) 11 vị và Hội Thừa Sai Ba Lê (MEP, Pháp)10 vị;
- Giữa hai thành phần: giáo sĩ: 58 vị (8 giám mục, 50 linh mục) và giáo dân: 59 vị (14 thầy giảng, 1 chủng sinh, 1 phụ nữ);
- Giữa các nghề nghiệp, độ tuổi: từ quan chức tới thứ dân, từ y sĩ, nông dân, thương gia, binh lính, nam phụ lão ấu…
Như vậy, có thể nói, dù vua quan tìm cách “phân sáp” nhưng mọi thành phần Dân Chúa vẫn đồng tâm hiệp lực, chung vai sát cánh để làm chứng cho Chúa trong hoàn cảnh bắt bớ, bách hại…
Dòng máu yêu thương
Các Thánh Tử Đạo luôn khát khao tô đẹp cuộc đời bằng Tin Mừng yêu thương của Chúa. Đó là dòng máu yêu thương, thấm nhuần Tin Mừng bác ái của Chúa, quên mình phục vụ, bao dung tha thứ. Tình yêu ấy như dòng nước mát trong lành, giúp cho cuộc đời ánh lên vẻ đẹp vui tươi và hạnh phúc.
Dù bị bách hại và đối xử tàn bạo, nhưng các tín hữu vẫn giữ được tinh thần bao dung, bác ái, hiền lành của Tin Mừng. Các Ngài không hề có một phản ứng hận thù hay oán ghét nào. Trái lại, các Ngài yêu thương cả những người giết hại mình và mong muốn sự hy sinh của mình sẽ mang lại cho họ hồng ân đức tin và ơn cứu độ của Chúa.
Cha Thánh Matthêu Đậu khi trả lời quan Ngài nói: “Tôi có nhiệm vụ giảng dạy lề luật của Thiên Chúa, là lề luật thánh thiện và chân chính… Tôi giảng lề luật của Chúa ngự trên trời, khuyên bảo người dân ăn ngay ở lành, tập luyện nhân đức và xa lánh con đường bất chính”. Thánh Federich Tế trước khi tử đạo đã khuyên nhủ giáo hữu: “Anh chị em quí mến, cũng như Chúa Kitô trong bữa tiệc ly, tôi muốn khuyên anh chị em theo lời của Chúa, anh chị em hãy yêu thương nhau như ruột thịt, hãy vững mạnh trong đức tin…”. Thánh Vinh Sơn Liêm thì hằng thao thức: “Ước vọng lớn nhất của tôi là đem Tin Mừng cho các anh em ngoại giáo, để họ được cứu độ”.Thánh Tôma Ngô Túc Khuông làm chứng trước tòa rằng: “Đạo Công giáo không những cấm các tín hữu chống đối triều đình, mà còn khuyến khích họ cầu nguyện và góp phần xây dựng quê hương an ninh thịnh vượng”,… Chúng ta thấy các Thánh không nói một lời nào mang tính hận thù, ghen ghét, bạo lực… luôn là những lời thánh thiện, đạo đức, nhân lành, tha thứ…
***
Chiêm ngắm cuộc đời các Thánh Tử Đạo Việt Nam, chúng ta thấy các Ngài đã “chấp nhận trở nên hạt lúa gieo vào lòng đất, để Hội Thánh Việt Nam thu lượm được mùa lúa dồi dào”. Dòng máu thắm của các Ngài đã tô đẹp cho quê hương xứ sở Việt Nam. Đó là dòng máu hy vọng vì thắp lên trong quê hương chúng ta niềm hy vọng đến từ chính Nguồn Mạch hy vọng là Chúa Kitô.
Lạy các Thánh Tử Đạo Việt Nam,
Xin cho chúng con tiếp nối dòng máu kiên trung, hiệp nhất, yêu thương, để trở thành chứng nhân hy vọng trên quê hương Việt Nam hôm nay.
“Các Ngài đã yêu mến quê hương,
xin cầu cho Ðất Nước được an vui hạnh phúc
và góp phần xây dựng một thế giới hoà bình.
Các Ngài đã cam lòng chịu chết mà không oán hận,
xin cầu cho đồng bào mọi giới
biết yêu thương đùm bọc lẫn nhau.
Các Ngài đã hy sinh tất cả vì đức tin,
xin cầu cho mọi Kitô hữu
biết sống và chia sẻ niềm tin của mình
Lạy các Thánh Tử Ðạo Việt Nam
là những bậc tiền nhân đã hoàn thành sứ mạng,
xin chuyển cầu cho chúng con là con cháu
được noi gương các ngài,
biết đem lòng bác ái dấn thân vào phục vụ,
để một ngày kia trên thiên quốc
chúng con được hợp tiếng với các Ngài
ca tụng tạ ơn Chúa muôn đời vinh hiển.
Amen.
[1] Spes non confundit, số 20.
[2]https://www.catholicworldreport.com/2023/01/30/saints-by-the-numbers-catholic-martyrs-from-the-first-century-to-the-twentieth/
[3]https://www.christiantoday.com/article/70-million-christians-martyred-faith-since-jesus-walked-earth/38403.htm\
[4] Con số chứng nhân được coi là khoảng 130 ngàn, xem Vatican Web: https://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_19880619_martiri_vietnam_sp.html
[5] Con số chứng nhân được coi là khoảng 130 ngàn, xem Vatican Web: https://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_19880619_martiri_vietnam_sp.html
Tác giả: Lm. Đaminh Trần Ngọc Đăng
Nguồn: https://gpbuichu.org/
