Trong Giáo hội Công giáo, việc phân chia năm phụng vụ thành ba năm A, B, C không chỉ là một cách tổ chức đơn thuần mà còn mang một ý nghĩa sâu sắc trong việc phát triển đức tin và làm phong phú đời sống tâm linh của cộng đoàn. Các năm phụng vụ này không chỉ liên quan đến các bài đọc Lời Chúa vào các ngày Chúa Nhật mà còn ảnh hưởng đến việc chọn lựa các đoạn Kinh Thánh được đọc trong các thánh lễ hằng ngày. Tuy nhiên, việc phân chia năm A, B, C và sự khác biệt giữa năm chẵn và năm lẻ có thể là một điều mới mẻ với nhiều tín hữu. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết lý do tại sao có năm A, B, C trong năm phụng vụ, và sự khác biệt giữa năm chẵn và năm lẻ trong việc chọn các bài đọc của thánh lễ.
NĂM PHỤNG VỤ A, B, C VÀ QUY ĐIỂN THÁNH KINH
NĂM A, B, C – MỘT HỆ THỐNG LẶP LẠI 3 NĂM
Hệ thống phân chia năm phụng vụ thành ba năm A, B, C được áp dụng trong Giáo hội Công giáo để giúp cộng đoàn có thể lắng nghe một cách đầy đủ và sâu sắc toàn bộ Lời Chúa trong suốt ba năm. Mỗi năm sẽ có một bộ bài đọc riêng biệt cho các ngày Chúa Nhật, và chúng được lặp lại theo chu kỳ ba năm. Điều này có nghĩa là sau ba năm, cùng một bộ bài đọc sẽ được lặp lại. Cấu trúc này tạo ra sự đa dạng và giúp các tín hữu có cơ hội nghe lại các đoạn Kinh Thánh theo một cách mới, từ đó làm sâu sắc thêm đức tin của họ.
Mỗi năm, bài đọc Tin Mừng (Phúc Âm) sẽ được chọn lựa từ ba sách Tin Mừng khác nhau: Tin Mừng của Thánh Mát-thêu, Thánh Mác-cô và Thánh Lu-ca, với những đặc điểm khác nhau trong cách trình bày và nhấn mạnh các khía cạnh của cuộc đời và sứ vụ của Chúa Giêsu.
NĂM A – TIN MỪNG THEO THÁNH MÁT-THÊU
Năm A là năm khi bài đọc Tin Mừng trong các thánh lễ Chúa Nhật chủ yếu được trích từ sách Tin Mừng của Thánh Mát-thêu. Điều này có nghĩa là trong năm A, các tín hữu sẽ được nghe nhiều bài giảng và câu chuyện từ những bài học quan trọng trong sách Tin Mừng của Thánh Mát-thêu, sách này nhấn mạnh đến sự dạy dỗ và các phép lạ của Chúa Giêsu, đồng thời cũng làm nổi bật mối liên hệ giữa Chúa Giêsu và Dân Chúa trong Cựu Ước.
NĂM B – TIN MỪNG THEO THÁNH MÁC-CÔ VÀ MỘT PHẦN TIN MỪNG THEO THÁNH GIO-AN
Trong năm B, bài đọc Tin Mừng chủ yếu được lấy từ sách Tin Mừng của Thánh Mác-cô, với một số đoạn được trích từ sách Tin Mừng của Thánh Gio-an. Tin Mừng Thánh Mác-cô ngắn gọn và tập trung vào các hành động và phép lạ của Chúa Giêsu, nhấn mạnh sự mạnh mẽ của Ngài trong việc giảng dạy và chữa lành. Tuy nhiên, vì sách Mác-cô khá ngắn, nên đôi khi, trong năm B, Giáo hội sẽ thêm một số đoạn trong Tin Mừng của Thánh Gio-an, đặc biệt là trong những thời điểm trọng yếu, như lễ Phục Sinh.
NĂM C – TIN MỪNG THEO THÁNH LU-CA
Trong năm C, bài đọc Tin Mừng chủ yếu sẽ được chọn từ sách Tin Mừng của Thánh Lu-ca. Sách này nổi bật với hình ảnh Chúa Giêsu là Đấng cứu độ cho mọi người, đặc biệt là những người nghèo, bị bỏ rơi, và người tội lỗi. Thánh Lu-ca nhấn mạnh đến lòng từ bi và sự tha thứ của Chúa Giêsu, cũng như sứ mạng cứu rỗi của Ngài dành cho tất cả mọi người, không phân biệt sắc tộc hay địa vị.
QUY ĐIỂN THÁNH KINH VÀ PHÂN CHIA CÁC ĐOẠN KINH THÁNH
Quy điển Thánh Kinh là cách thức phân chia và chọn lọc các đoạn Kinh Thánh để đọc trong thánh lễ, đặc biệt là trong các ngày Chúa Nhật và các ngày lễ trọng. Mỗi năm A, B, C sẽ có các đoạn Kinh Thánh khác nhau được chọn lựa, đảm bảo rằng các tín hữu có thể tiếp nhận được một bức tranh toàn diện về sự sống, sứ vụ và giáo huấn của Chúa Giêsu. Quy điển này không chỉ giúp giáo xứ tổ chức các thánh lễ một cách có trật tự, mà còn giúp các tín hữu hiểu sâu hơn về các giá trị Kitô giáo qua những bài học Kinh Thánh.
SỰ KHÁC BIỆT GIỮA NĂM CHẴN VÀ NĂM LẺ
PHÂN CHIA NĂM CHẴN VÀ NĂM LẺ TRONG LỊCH PHỤNG VỤ
Ngoài ba năm A, B, C, Giáo hội cũng sử dụng cách phân chia năm chẵn và năm lẻ để xác định các bài đọc trong thánh lễ hằng ngày, đặc biệt là các thánh lễ ngoài Chúa Nhật. Việc phân chia năm chẵn và năm lẻ chủ yếu liên quan đến cách chọn lựa các bài đọc trong sách Cựu Ước và Tân Ước cho các ngày lễ thường niên.
Năm Chẵn: Chữ số cuối của năm (ví dụ, năm 2022, 2024) là số chẵn. Trong những năm này, bài đọc đầu tiên của thánh lễ (thường là từ Cựu Ước) sẽ được chọn theo Quy điển Thánh Kinh dành cho năm chẵn. Điều này có nghĩa là các bài đọc cho thánh lễ ngày thường sẽ được lấy từ các đoạn tương ứng của năm chẵn.
Năm Lẻ: Chữ số cuối của năm (ví dụ, năm 2023, 2025) là số lẻ. Các bài đọc đầu tiên trong thánh lễ trong những năm này sẽ được chọn từ Quy điển dành cho năm lẻ.
VAI TRÒ CỦA PHÂN CHIA NĂM CHẴN VÀ NĂM LẺ
Việc phân chia các bài đọc theo năm chẵn và năm lẻ giúp tạo ra sự đa dạng trong các bài đọc trong suốt một chu kỳ năm phụng vụ, đồng thời làm phong phú thêm việc giảng dạy và huấn luyện đức tin cho cộng đoàn. Mỗi năm chẵn và năm lẻ có một chuỗi bài đọc đặc biệt, giúp các tín hữu nhìn nhận và hiểu rõ hơn về các thông điệp khác nhau của Kinh Thánh, đặc biệt là trong các ngày lễ không phải Chúa Nhật.
Hệ thống năm A, B, C và sự phân chia giữa năm chẵn và năm lẻ là một phần quan trọng trong cách tổ chức phụng vụ của Giáo hội Công giáo, giúp cộng đoàn tín hữu có thể tiếp cận Lời Chúa một cách đầy đủ và sâu sắc. Việc phân chia các bài đọc cho các ngày Chúa Nhật và ngày thường giúp Giáo hội tổ chức các hoạt động tôn giáo một cách có hệ thống, đồng thời giúp các tín hữu có cơ hội sống theo lời Chúa qua việc nghe và suy niệm các đoạn Kinh Thánh trong suốt năm. Những sự phân chia này không chỉ giúp các tín hữu hiểu biết hơn về các sách Tin Mừng mà còn tạo ra một môi trường tôn giáo phong phú, giúp họ trưởng thành trong đức tin và sống cuộc đời Kitô hữu đích thực.
Lm. Anmai, CSsR
